Van Dolle Maandag naar de Bevrijding Deel 3

Het verhaal

Bij het opruimen van de zolder kan ik het niet over mijn hart verkrijgen om een doos met schoolschriften zomaar bij het oud papier te zetten. Zo zat ik dus een

hele dag opstellen, rekenoefeningen en wiskunde van de lagere en middelbare school door te bladeren, tot ik een schrift tegenkwam dat niet met mijn eigen

hanepoten was volgeschreven, maar met het regelmatige handschrift van mijn vader. Geen idee hoe het daar is terechtgekomen, maar gelukkig is de doos steeds meeverhuisd van Halsterseweg naar Bonairestraat naar Derpsestraat naar Kerkstraat naar Knippenbergstraat naar Maassingel. De foto’s stonden niet in

het dagboek, maar komen uit het fotoalbum van Pa. Het is te interessant om het voor mij alleen te houden, vandaar deze facsimile uitgave, die gedrukt is met

hulp van Loesje en Jan.

Januari 2008

Kees Pijs

Deurne

Dagboek vanaf 4 september 1944, de eerste vlucht der Duitscher, tot en met 2 november 1944

Maandag 18 september 1944

Niet gaan werken, omdat er in Bergen op Zoom mannen zijn opgepikt om te gaan werken op den Zeeuwschen Dam bij Rilland, die hevig is gebombardeerd. Op Walcheren is gisterenavond 700 ton bommen gedeponeerd op geschutsopstellingen. Nog steeds blijven er troepen in oostelijke richting trekken.

’s-Middags wordt het ontzettend druk in de lucht. Jagers vliegen alle richtingen uit. De lucht wordt geheel doorkruist. Om circa 6 uur komen er hele grote transportvliegtuigen overgevlogen. Wat zijn die kolossaal groot! Bij de berichten-uitzending om 8.15 uur blijkt, dat er weer landingen zijn uitgevoerd

bij Nijmegen, Arnhem en Eindhoven. De terugvliegende toestellen vanuit Eindhoven zijn dus hier gepasseerd. Valkenswaard is bevrijd. De geallieerde troepen rukken verder op naar Eindhoven.

Dinsdag 19 september 1944

Er lopen allerlei geruchten over landingen bij Gilze-Rijen voor het vliegveld, bij Oisterwijk, in de omgeving van Dinteloord. Bevestigingen hieromtrent blijven

echter uit. De gehele dag is het erg rustig in de lucht. Ik ben maar weer gaan werken. Om vijf uur pas het eerste luchtalarm. Later blijkt, dat op verre afstand toch wel druk is getrokken. Eindhoven en Geldrop werden bevrijd. De Amerikanen trekken nog steeds verder. Uit de laatste berichten blijkt, dat ze in 5 uur zijn doorgerukt tot bij Nijmegen, een afstand van 50 km. Nu zijn weer nieuwe versterkingen door de lucht aangevoerd. Er komen hoe langer hoe meer Duitschers op het dorp te liggen.

Woensdag 20 September 1944

Thuis gebleven. Het is erg rustig in de lucht. De Engelsche radio geeft verdere uitleg over de landingen. De brug over de Waal bij Nijmegen is gespaard gebleven en in handen der geallieerden. Eindhoven is gebombardeerd door de Duitschers. Er lopen geruchten over nieuwe luchtlandingen in Utrecht en tusschen Dordrecht en de Moerdijkbrug. Bevestigingen hiervan blijven evenwel uit. In Nijmegen wordt ontzettend hard gevochten. De radio verkondigt, dat het de bedoeling is van de strijdkrachten bij Nijmegen en Arnhem, om op Duitsch gebied op te trekken. Deze troepen zullen niet worden gebruikt voor de bevrijding van Nederland. Iedereen is weer optimistisch! De troepen in West-Brabant worden dus nog niet met rust gelaten. Voor ons kan het dus nog best enkele weken duren. Sittard en Amstenrade werden bevrijd.

Donderdag 21 September 1944

Weer gaan werken. ’s-Avonds voor het naar huis gaan weer 2 maal luchtalarm. Overigens is het heel rustig in de lucht. In Zeeuwsch-Vlaanderen schijnt de strijd ten einde te lopen. Terneuzen is gevallen. De meeste Duitschers zijn intusschen overgezet naar Walcheren en Zuid-Beveland. De verbinding tusschen de geallieerden in Nijmegen en de landingstroepen bij Arnhem is tot stand gekomen. De lange wig tusschen Eindhoven en Nijmegen wordt aanmerkelijk verbreed en

bereikt op sommige plaatsen een breedte van 60 km. Uitbreken is dus practisch onmogelijk. De radio bericht, dat er volledige plannen bestaan voor de bevrijding van geheel Nederland. Er komen weer heel wat Duitschers op Heerle. Thuis wordt een rode kruis auto gestald en een verbandplaats ingericht. Deze troepen zijn gisteren in Breskens overgezet.

Vrijdag 22 September 1944

Niet gaan werken! Dat is maar goed ook, want ’s-middags blijkt, dat de groene politie een razzia heeft gehouden onder de fabrieksmenschen. Er wordt hard gewerkt aan het bruggehoofd bij Arnhem en Nijmegen. Ontzettend veel zwaar materiaal rolt over de weg daarheen. In beide plaatsen wordt hard gevochten. Ten oosten van Nijmegen wordt reeds op Duitsch gebied gevochten. Het wordt hoe langer hoe duidelijker, dat hier het uitgangspunt komt te liggen voor een grote frontaanval op het hart van Duitschland en dat de geallieerden hier achter de Siegfriedlinie proberen te komen. Op het dorp nemen voorbijtrekkende troepen enkele fietsen in beslag. In de lucht is het veel stiller geworden. Het blijkt, dat de corridor van Eindhoven naar Nijmegen enkele uren afgesneden is geweest. Bij Uden en Veghel is er een pantserslag geleverd en spoedig was de verbinding weer hersteld.

Zaterdag 23 september 1944

Bij Arnhem en Nijmegen gaat het voor de geallieerden minder goed. De Duitschers blijken er sterker te worden. Door de lucht hebben de Engelschen versterkingen moeten aanvoeren, die maar juist op tijd kwamen. De Waalbrug bij Nijmegen is weer in Duitsche handen geweest. ’s-Middags met Mien en Jo naar Bergen op Zoom geweest. We komen op de Rijksweg heel wat paardenvolk tegen. Uit de richting Antwerpen komt regelmatig het gedreun van artillerie. De krant beweert, dat het bruggehoofd ten Noorden van Antwerpen is uitgebreid en dat er hard gevochten wordt bij Eekeren en Wilmersdonck. In Bergen op Zoom weer enkele malen luchtalarm. Alle Duitschers op het dorp en bij de boeren in de omgeving vertrekken weer in de richting Roosendaal.

Zondag 24 september 1944

Het weer wordt veel slechter. De hele dag koude en regen. Opmerkelijk stil is het nu. Er trekken bijna geen Duitschers op de wegen. Zelfs in de berichtgeving is het verdacht stil. Er blijkt alleen uit, dat de toestand voor de geallieerden bij Nijmegen en Arnhem critiek is. Er wordt ontzettend fel gestreden. De strijd is zeer bloedig.

De Engelschen hebben de Waalbrug nu vaster in handen gekregen.

Er is vandaag weinig activiteit in de lucht. De afgelopen nacht evenwel zijn hier heel wat bommenwerpers overgevlogen. In Roosendaal werden bij het uitgaan der eerste H. Missen de jongens en mannen door de Duitschers meegenomen om te gaan werken.

Foto: De Bergsebaan met de voormalige Coöperatieve Zuivelfabriek Wouw. Collectie West-Brabants Archief, H.Th.M. Ruiter.