Opgravingen skeletten Tongerloplein

Het verhaal

In december 2012 stemmen coalitiepartijen in met collegevoorstel over het opknappen van het Tongerloplein. Het plein wordt een groot toneel. De cultuur moet daar komen, de cultuurtempel! Kastanjebomen moeten er aan geloven. Lindebomen worden gekapt, maar daarvoor in de plaats worden vijf platanen geplant. De herbestrating van het plein gebeurd met Belgisch hardsteen (Arduin).

Tijdens de werkzaamheden, vanwege aanpassingen aan het Tongerloplein, zijn sinds april 2013 al 75 skeletten opgegraven. Overblijfselen uit de 16e en 17e eeuw achter de Sint Janskerk zoals grafgiften, rozenkransen, babyskeletje, een man en vrouw samen in een graf. Archeologie Bureau ARCHOMEDIA B.V. voert de opgravingen uit. Wettelijk is men verplicht om toezicht te houden bij opgravingen. Fysisch antropoloog Barbara Veselka vindt dit boeiend werk. Gekeken wordt naar leeftijd, geslacht, lengte en ook naar ziekten van de overledenen. Begraafplaatsen waren vroeger meestal achter een kerk. Omdat men na de uitvaartdienst te voet naar een begraafplaats moest. Dat hoefde niet zover te zijn. Er was immers plaats genoeg. Veel mensen zijn zich er niet van bewust dat hier veel mensen begraven liggen. Rijken en armen, bekende en onbekende Roosendalers, en familieleden.

Regelmatig ga ik even kijken. De archeologen zijn rond 8.00 uur al bezig. Voor de archeologen is dit een mooi werk. Geruime tijd zijn ze met kleine schopjes en lepeltjes bezig om skeletten er weer netjes te laten uitzien. En er is ook veel publieke belangstelling voor merk ik. Een man van buitenlandse afkomst vindt het oneerbiedig dat daar zo mee omgegaan wordt. Zelf vind ik dat overigens ook. Ja, er is op gelopen, gedanst en gezongen, carnaval gevierd en de kermis enz. We zijn er ons niet van bewust wat er hier gaande is. Ik sluit me op, fantaseer over hetgeen wat deze mensen hebben meegemaakt. Hoe ging het er aan toe in die tijd? Als het hout en knekels konden spreken, was ik een aandachtig luisteraar.

Echter, voor de aannemer van het project was het niet zo best, vanwege oponthoud. Het werk loopt vertragingen op. Volgens de uitvoerder zou het plein voor de bouwvakvakantie klaar moeten zijn. Maar de archeologen hebben zeker vijf weken nodig om hun opgraafwerkzaamheden te voltooien. Op ongeveer 5 meter afstand waar de archeologen bezig zijn, staan grote graafmachines en vrachtauto’s. Bergen met zand en stenen. In grote tegenstelling tot wat archeologen doen met meetlat, lepeltjes en schepjes. Verder werd er een knekelput blootgelegd. Sommige knekels en skeletten lagen maar op 50 cm diepte. Het blijkt dat eikenhouten kisten met de skeletten intact zijn. Geconserveerd, omdat ze in het water hebben gestaan. Hierdoor zien ze er nog goed uit. Geschat op ca. 300 tot 400 jaar oud. Losse botten en knekels moeten wettelijk worden herbegraven.

Katholieken werden met gevouwen handen op de borst begraven met de rozenkrans tussen de vingers. En vermoedelijk vanuit de katholieke Sint Janskerk. Protestanten daarentegen werden begraven met de armen gestrekt langs het lichaam. Doden van beide geloven lagen op een kerkhof begraven. De plek waar protestanten werden begraven grenst aan de achterzijde van de voormalige protestantse kerk. Deze kerk staat aan de Bloemenmarkt 14 en is nu een horecagelegenheid.

Tegen 16.30 uur spoedde ik me op vrijdag 3 mei 2013 naar het Tongerloplein. En juist op tijd maak ik daar nog enkele foto’s. De archeologen waren bezig de skeletten in de kuilen met houten vlonders te bedekken. Met het weekend voor de deur namen ze het niet het risico om hun werk door baldadigheid verwoest te zien. Dat blijkt ook wel want men komt er de volgende ochtend plastic glazen en flesjes en andere rommel tegen.

Ook deze foto (foto 2) is gemaakt op 3 mei 2013. Gelukkig maar want inmiddels is het plein bestraat en rest ons alleen nog maar fantasie over de opgravingen. Misschien dat men over zoveel jaar weer nieuwe vondsten tegenkomt?

De mooie paardekastanjeboom voor De Kring staat er trots en gezond bij. Statig en goed beschermd met houten latten rondom tegen de stam geplaatst om beschadiging te voorkomen. Ook op het plein bij De Kring zijn de twee reuze platanen goed ingepakt.

Majestueus liggen twee lindebomen tegen de achterkant van de Kerk. Vijf herplante platanen voor eterij de Moriaan .En zes platanen achter de eterij de Moriaan. In de Kerkstraat staan elf leilindebomen op rij geplant naast de gracht. En op het toneel tegen De Biggelaar zijn drie plaatsen open gehouden om nog bomen te planten. Waarschijnlijk komen daar in het najaar 2013 drie kruisplatanen. Achter de Sint Jan is een nieuw podium gemaakt. De trappen naar het podium zijn verplaatst en zijn nu zit- of staanbanken. Na de kermis wordt de ‘dansvloer’ gelegd. Tevens wordt dan het stuk naar de Nieuwstraat en parkeergarage opnieuw bestraat. Eetcafé de Moriaan had natuurlijk last van de verandering en verbouwing op het plein. Het moest wat opgevrolijkt worden vonden de ondernemers. En daarom werd er een kunststrandje gemaakt. Met strandstoelen, emmers, schepjes, zand en palmen. In de eterij konden de ouders zich vermaken en kinderen konden spelen!

Zondag 1 september 2013 was het officiële opening van het Tongerloplein als Cultuurplein. Met veel lokale muziek, dans, kunst en cultuur vanaf het grote podium op het heringerichte Tongerloplein. Theaterspektakel met Soul, Classics, Latin, Dance en Rock & Roll. Theatermaker en tekstschrijver Corné van Sprundel praat Festivalplein 7 aan elkaar. Veel Roosendaals lokaal talent van hoog niveau. Op het poppodium Anges Diego, Broot en Kaas, The Rhythm & Soul Revue, DJ Maui enz. Een initiatief en organisatie van schouwburg De Kring, Museum Tongerlohuis en De Moriaan. PR-man van de stichting Frans Witteveen noemt het drie in één. t’ Plein is een platform voor en door Roosendalers. Ze luiden met de 8ᵉ editie het begin van de kunstmaand 2013 grandioos in. Het thema luidt “Voor en door Roosendaal”. Geen lightversie maar een volwaardige editie. PR-man van de stichting Plein 7 is tevreden met zeker 5000 bezoekers. Rond 16.00 uur was het plein vol.

Na wat hindernissen en strubbelingen in verband met de verandering en verbetering van het Tongerloplein is het is toch allemaal weer goed gekomen. Volgende week staat op het plein weer de nostalgische kermis zoals elk jaar. Roosendaal heeft er iets moois bijgekregen: Het Tongerloplein & Cultuurplein