Open Monumentendag 2016

Het verhaal

Open Monumentendag, Roosendaal 2016

Vrijdag 9 september 2016 hielden Carl van Eijndhoven en Michel Gottmer een lezing over het vijftigjarig jubileum van het stadscarillon in Roosendaal. De lezing was te volgen in de Rabozaal van De Kring en duurde van 20.15 uur tot 22.30 uur. Vooraf gaf Carl van Eijndhoven tot 20.00 uur een beiaardconcert. Prachtige klanken schalden over de Markt. Overigens is dit dikwijls te horen, doch nu voor een speciale gelegenheid. Met een kort intermezzo, gegeven door het herenensemble Stramien o.l.v. Joseph Dekkers. Pas in het jaar 1966 werd onze stad een carillon rijk. De directeur van Vroom & Dreesman N.V. Breda, de heer Witte, bood de gemeente een financiële schenking aan t.g.v. de opening van het warenhuis aan de Nieuwe Markt. Bijzonder en jammer dat precies na vijftig jaar dit warenhuis gesloten is. Ook mede door particuliere schenkingen kon de aankoop en het aanbrengen van het carillon verwezenlijkt kon worden. Met een heerlijke temperatuur kon men op een van de terrassen genieten van het klokkenspel. Een mooi begin om Open Monumentendag in te zetten.

Het thema van Open Monumentendag luidde ’’Iconen en Symbolen’’. En dat was terug te zien bij circa twintig monumenten in de gemeente Roosendaal. Enkele hierbij te noemen, Onze Lieve Vrouwekeerk en Paterstuin met groente- en bloemenkas, klooster Mariadal, Sint Josephkerk, de Schuurkapel aan de Damastberg, molen de Twee Gebroeders, oude begraafplaats aan de Bredaseweg, molen De Hoop , n.s.-station, seinhuis, Mariagaard, Sint Janskerk en toren, Emile van Loonhuis, Anno 1810, etc.

Zaterdag 10 september 2016. Om klokslag 10.00 uur opende Burgemeester Niederer de Open Monumentendag in onze stad . Meteen klonk vanaf de Sint Janstoren het vijftig jaar oude carillon, bespeeld door onze stadsbeiaardier Toni Raats. En die had het er verder de hele dag mooi druk mee. De hele dag was het mogelijk om, onder begeleiding van een gids, de toren te beklimmen. Chapeau voor Toni Raats die dat dikwijls doet. In groepjes van vijf personen, onder wie mijn broer Piet en ik, klommen we de toren in naar boven waar we Toni Raats aan troffen. Dat was een hele klim hoor, maar het maakte wel indruk op ons. Vooral de zware houten balken, de zware luidklokken, het metsel en voegwerk. Het was de klim waard om dit 14e of 15e eeuwse imposante bouwwerk eens op een andere manier te kunnen bekijken. We kwamen hoog in de toren nog familie leden en kennissen tegen, die ook nieuwsgierig waren wat er zich boven in onze oude Sint Janstoren toch allemaal afspeelt. Want zo dikwijls gebeurd het niet dat we de toren in kunnen en mogen gaan. Stads Beiaardier Toni Raats gaf de hele dag verder enthousiast van tijd tot tijd concerten en uitleg omtrent het jubilerende sieraad in de toren. Ook was er de mogelijkheid om verzoeknummers aan te vragen. Zoals natuurlijk o.a. Het Roosendaals lieke ,Mijn Stadje en carnavalsliedjes uit het verleden, maar ook klassieke melodieën waren te horen. Het kon allemaal! Geweldig! Die dag beklommen 150 bezoekers de toren. Het was behelpen en uitkijken bij het klimmen op de ladders naar boven, naar de kleine werkplek van onze stadsbeiaardier. Vanwege het staanplaatsgebrek konden we Toni Raats met vijf personen tegelijk aan het werk zien.

Ook bezochten we de Nederlands Hervormde Kerk aan de Bloemenmarkt nummer 14. Deze neoclassicistische kerkzaal is gebouwd in 1810 en behoort tot het religieus erfgoed. Een waar monument dat tegenwoordig gebruikt wordt voor commerciële doeleinden. Het gebouw wordt beschermd door een smeedijzeren hekwerk tussen geblokte hardstenen stijlen. Voor feesten, trouwpartijen en zakelijke gelegenheden heeft een Roosendaalse horeca ondernemer in 2007 het kerkgebouw aangekocht en verbouwd. Nu wordt het gebouw Anno 1810 genoemd. De kerk heeft een monumentale status en verandering in of rondom het gebouw is in strijd met regels van de monumentenzorg. Enige commotie ontstond er toen de horecaondernemer de preekstoel verplaatste en de achterwand sloopte. Ook wilde hij op meerdere punten veranderingen aanbrengen. Echter, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed eiste dat alles in de oude staat teruggebracht moest worden zoals het oorspronkelijk was. Ze vond de bescherming van het cultureel erfgoed belangrijker dan de economische belangen van de horecaondernemer. Om 14.00 uur gaf klavecimbelspeler Karel Smagge een optreden in het voormalige kerkje. Het was zeker de moeite waard om het kerkgebouw van binnen te bekijken.

Vervolgens de stadswandeling o.l.v. gids Jan Jongmans. De Roosendaalkenner als geen ander, stond om 15.00 uur bij de ingang van de kerk. We kregen een uur lang een rondleiding met uitleg en kwamen op punten terecht waar nauwelijks of nooit op gelet wordt! Het begon voor het huis waar Kapelaan Hubertus Mol heeft gewoond in de Molenstraat 44. Tegenwoordig heeft daar Ludo van der Eijken zijn makelaarskantoor. Daar ligt de stolperstein ter herinnering aan Hubertus Mol. Waarop staat dat hij is geboren in 1914, gearresteerd op 7 oktober 1944 en vermoord op 13 april 1943 in Hattingen, Duitsland. Kapelaan Mol beschikte over een radio afgestemd op Radio Oranje. En dat was ten strengste verboden door de Duitse bezetter. Ook was hij bijzonder actief voor de Katholieke jeugd. Hij gaf leiding aan de jeugdvereniging ’’Jonge wacht’’, die verboden was. Hij werd verraden door een N.S.B.-er, omdat hij hulp bood aan onderduikers. Samen met de Duitse bedenker van stolpersteine, Gunter Demnig, legde burgemeester Marijnen de eerste stolperstein op 6 april 2010 voor de ingang van Wiekendael. Ter herinnering aan de joodse Elly Bertha Monasch, die weggevoerd werd vanuit Roosendaal en omgebracht op 15 december 1942 in Auschwitz. De stolperstein is een betonnen steen van 10 x10 cm. met aan de bovenkant een messing plaatje. Roosendaal telt tot heden 24 Stolpersteine, als gedenkteken aan joodse mensen die ondergedoken waren en verraden werden. Waarna ze naar concentratiekampen in Duitsland afgevoerd werden en daar de dood vonden.

Verder liet Jan ons Maria beeltenissen zien in de Molenstraat, Vincentiusstraat, klooster Mariadal en Brugstraat, Stationsstraat en Dokter Lemmensstraat. Met het nodige fotomateriaal was het interessant wat Jan Jongmans daarover te vertellen had. Tussendoor zagen we nostalgisch de klassieke originele Verheul autobus uit 1966 van de B.B.A. (Brabantse Buurtspoorwegen en Autodiensten) door de stad rijden. Vooral die kleur van de bus viel op. Even gingen we weer terug in de tijd!

Zondag 11 september 2016 was er ter afsluiting van Open Monumentendag om 9.30 uur een Eucharistieviering in de Onze Lieve Vrouwekerk aan de Kade m.m.v. het Sint Alphonsuskoor. Klokslag 12.00 uur klonk vijf minuten lang feestelijk klokgelui t.g.v. vijftig jaar carillon over de Markt en nabijgelegen straten. Om 14.00 uur gaf Toni Raats een beiaard-concert met de 10 koppige Yickl Band. Vanaf de galmgaten ging de band delen van het concert meespelen. De band trad ook tijdens de carnavalsmis dit jaar. Ook de Paterstuin aan de Kade, achter de Onze Lieve Vrouwekerk, was zeker met het mooie zonnige de moeite waard om te gaan bekijken.