Sint-Josephkerk

Het verhaal

De Sint Josephkerk is een rooms-katholieke kerk in de Sint Josephstraat no. 4 te Roosendaal in de wijk Burgerhout. Naast de kerk staat de pastorie huisnummer no. 2. De woning waar vroeger de pastoor en kapelaans woonden. Nu is het een pastoraal centrum met seniorenpastor, projectcoördinator en pastorale medewerkers. De bouwpastoor was H. J. A. van Mierlo. Geboren op 2 januari 1893 in Breda. Vier jaar was hij kapelaan in de Antoniuskerk in de Brugstraat te Roosendaal. Totdat in het jaar 1923 bisschop Mgr. Hopmans van Breda hem opdracht gaf om een nieuwe parochie te stichten in Roosendaal. Het werd de Sint Josephparochie!

Als telg uit een vooraanstaande bankiersfamilie kon hij over voldoende geld beschikken om de kerk te bouwen. In veel gevallen waren de bouwpastoors vroeger van ‘goede welgestelde huize’! In 1923 werd begonnen met de bouw en op 29-jarige leeftijd kon hij de eerste steen leggen. Hij besloot de kerk toe te wijden aan de patroonheilige van de werklieden, de Heilige Sint Jozef. Op 20 oktober 1924 al werd de kerk ingewijd door monseigneur Piet Hopmans, bisschop van Breda. Naar hem is ook een straat vernoemd in Roosendaal, namelijk Mgr. Hopmansstraat (Fatimawijk). Later werd pastoor H. van Mierlo (deken) leidinggevende aan afdelingen in de rooms-katholieke kerken en kloosters van het Bisdom Breda.

De Sint Josephkerk is ontworpen door de Roosendaalse en nationaal bekende architect Jacques Hurks (1890 -1977). Het was zijn eerste grote opdracht. Later heeft hij ook in Roosendaal e.o. zijn bouwcapaciteiten laten zien. Villa’s in de Ludwigstraat no. 2, 7, 7a , 32, 35, Brugstraat 44 en de Antoniuskerk, Dr. Lemmenstraat no. 9 en 24, Omgang 10 en de Bergsebaan in Wouw. De Antoniuskerk was buiten gebruik sedert 1970 en is gesloopt in 1980.

Verder bouwde hij kerken en kloosters in Breda de Mariakerk, Effen de Moeder Godskerk, Bosschenhoofd, Baarle Nassau, de Watertorens in Stampersgat en Steenbergen en de Jacobus de Meerdere kerk in Fijnaart enz. Later werd hij adviseur van de bisschoppen Hopmans en Baeten, wanneer het ging om kerkelijke architectuur. Veel van zijn werk valt onder rijksmonumenten vanwege de bijzondere bouwstijl. Het ‘Hurks genootschap’ getuigt van Architect Jacques Hurks zijn werk! Het ‘Hurks genootschap’ wil op de hoogte worden gehouden van de ontwikkelingen, beheer en behoud omtrent de Sint Josephkerk.

Architect Hurks woonde zelf op Ludwigstraat no. 2 in Roosendaal. Hij voelde zich zeer nauw verwant met de Amsterdamse school. Hij bouwde een drie-beukige kruiskerk in expressionistische stijl, nl. Middenschip, Zijbeuk en Dwarsschip. De 37 meter hoge toren staat terzijde van de kerk met een tentdak. De kerk is gebouwd in de vorm van een kruis en bevat veel siermetselwerk. Het centraal koepelvormig gewelf heeft een doorsnee van maar liefst 19 meter! Zeer bijzonder! Want die ene steen in het bakstenen centrum van het gewelf houdt alles bij elkaar. Duizenden bakstenen waren nodig om dit te verwezenlijken. Vakmensen hadden hun twijfels over het op deze manier van bouwen en vroegen zich af of dit te realiseren was. Maar Jacques Hurks wilde dit en wist goed wat hij deed! In de muur zijn twaalf gemetselde wijdingskruisjes gemaakt. De wijdingskruisjes symboliseren de twaalf apostelen. Vandaar dat ze ook Apostelkruizen worden genoemd.

Zo gauw men de kerk binnengaat wordt de aandacht gevestigd op het machtig stuk metselwerk van de koepel. De muurschilderingen triomfboog en de kruisweg zijn gemaakt door vader Wijnand Geraedts (1883 -1958) en zoon Pieter Geraedts (1911 – 1978). De beeldhouwwerken en het hoogaltaar zijn gemaakt door de firma Cuypers uit Roermond. Geheel uitgevoerd in marmer en brons. Het hoofdorgel dateert uit het jaar 1890. De godslamp en de lichtkroon in de koepel zijn van gebronsd koper. De devotiekapel (Sint Jozefkapel) aan de rechterzijde wordt tegenwoordig gebruikt als rouwkapel. Aan de muur hangen houten bordjes met de namen van de overledenen. Onder de toren, aan de linkerzijde van de kerk, is de doopkapel. Daarin bevindt zich een marmeren doopvont met twee stenen wijwaterbakken. De kerk en pastorie, gebouwd in 1923, zijn beide Rijksmonumenten. Op zaterdag 14 september 2013 kan men de pastorie in de Sint Josephstraat no. 2 en 4 en de Josephkerk tijdens de open monumentendagen bezoeken. Tevens kan men dan, indien het weer het toelaat, de toren beklimmen.

Heden ten dage wordt de Sint Josephkerk gebruikt door de Emmaϋsparochie. Emmaϋs is een op de bijbelse geschiedenis geïnspireerde organisatie. De Emmaϋsparochie is ontstaan door samenvoeging met de Onze Lieve Vrouwekerk aan de Kade, Heilig Hartkerk (Kalsdonk), Sint Josephkerk, Moeder Godskerk (Kroeven), Fatimakerk (Fatimawijk). Het in standhouden van kerken is moeilijk. Het onderhoud en minder kerkbezoekers en subsidies zijn de oorzaken. Kerken worden gesloopt of krijgen een herbestemming. Daarom moest men overgaan tot sluiting van deze kerken. Nog regelmatig worden er missen gedaan voor overledenen en families, om de een of andere reden, die nauw verbonden zijn met de wijk en Roosendaal.

De parochie telt 8000 parochianen. De Sint Josephkerk is de centrale kerk voor de hele rooms-katholieke gemeenschap in Roosendaal. Het gebouw is van cultuurhistorische waarde en van geestelijk algemeen belang. Daarom is ‘de Stichting tot behoud van de Sint Josephkerk’ op velerlei manieren bezig om geld in te zamelen voor restauraties e.d. We hopen dat de Sint Josephkerk de wijk Burgerhout nog lang zal sieren. En dat we het dagelijks gelui van de klokken kunnen blijven horen.

Foto: De Sint-Josephkerk, collectie West-Brabants Archief.