Philips Lighting Roosendaal

Het verhaal

Ik begin maar gelijk met het droevige, slechte nieuws dat de ‘Flips febriek’ gaat sluiten eind 2015. Het lijkt nog allemaal veraf, maar het komt eerder dan ge denkt. En de sfeer wordt er alom niet beter door. ‘Roosendaal van landbouwdorp naar Industriestad’ in 1947 met ca. 30.000 inwoners. Wat een vergissing om te denken dat zoiets niet kan gebeuren. Maar mijn vader zei altijd: “Alles kan! Want wanneer de lucht naar beneden valt, zijn we allemaal weg!” Ik hoor het hem nog zeggen. Mijn oren stonden soms te ver open wanneer het nodig was denk ik. Tja! De Philipswijk gaat zijn naam en roem hier verliezen, waar het in 2008 nog jubileerde met 60 jaar aanwezigheid in onze stad. Groots gevierd met gedelegeerden van Philips, het Gemeentebestuur en notabelen van Roosendaal. Het kon niet op! “Roosendaal heeft Philips in haar hart gesloten. En op naar de 75 jaar in 2023”, aldus Burgemeester Marijnen en Wethouder van Economische zaken Jan Pelle destijds in het jaar 2008. ‘Philips’, het woord waarvan ik haast elke letter met een hoofdletter had willen schrijven. Philips in onze wijk Kalsdonk, onlosmakelijk verbonden met De Philipswijk, een begrip! De straatnamen verwijzen naar de fabriek. Zoals de Televisiestraat, Radarstraat, Edisonstraat, Wattstraat, Marconiplein en Marconistraat, Telefoonstraat, Galvanistraat, Voltastraat en een straat die weinig mensen kennen, de Bellstraat, verder nog met anderen natuurkundigen. Ik heb het allemaal mogen zien opbouwen en zich zien ontwikkelen, groots. Maar bij nader inzien de laatste tijd is dat enthousiasme behoorlijk gedaald tot het nulpunt.

Mede door de goede contacten die pastoor Konings van de Heilig Hartkerk had met Philips Eindhoven en beide families, welke niet onbemiddeld waren, kwam de fabriek naar onze stad Roosendaal. In 1947 vestigde Philips zich in de Ludwigstraat in een oud schoolgebouw. Het bedrijf zocht arbeiders voor de nieuw te bouwen fabriek aan de Zwaanhoefstraat. De eerste spade in de grond werd verricht door Burgemeester Claudius Prinsen in 1947. Op 29 december 1948 opende Dr. Anton Philips het gloednieuwe fabriekscomplex. Op dat moment waren er 350 mensen in dienst. Vooraf gegaan met advertenties en reclame werden mannen en meisjes, geen vrouwen, gevraagd om te komen werken. Geboden werd interessant, licht en schoon werk met goede sociale voorzieningen. Licht en schoon werk dat was de grote trekker. Immers op andere bedrijven kwam men vuil en met vieze kleding thuis aan. Een mooi bedrijf wat ook een flinke daling van het werkeloosheidscijfer aangaf! Gehuwde vrouwen kregen in die jaren geen werk. Zij werden geacht thuis te blijven om het gezin en huishouden te doen. Dat was overigens in elk bedrijf, winkel of fabriek wel zo. In 1947 startte men met de productie van tl-lampen herinner ik me nog. En in 1950 waren er al vijf miljoen lampen gemaakt. Vanaf 1981 produceerde Philips spaarlampen.

In verband met de watersnoodramp in 1953 kampte Philips, maar ook andere bedrijven, even met personeelsgebrek omdat veel mensen uit dorpen kwamen waar de ramp toesloeg. Vooral in Klundert, Fijnaart, Moerdijk, Steenbergen, Dinteloord, Zevenbergen en nog op vele andere plaatsen vielen veel doden. Het hele land stond op zijn kop. Philips stelde zich toen sociaal op door zieken- en verpleegruimtes ter beschikking te stellen. Bovendien verplegend personeel, met alles erop en aan, het één net zo goed als het ander geschreven!

Vanuit de hele omtrek kwamen werknemers in groepen te voet of per fiets naar de fabriek. Zoals nu scholieren vanuit de omtrek in grote groepen naar scholen in Roosendaal fietsen. Niet veel later kwamen pendelaars met de auto en per motor of bromfiets.

Philips was de op één na grootste werkgever in de stad. In 1954 had men ca. 1200 mensen in dienst, waarvan 950 pendelaars. Andere grote bedrijven waren VERO, KaveeWee, Liga, Hudson, Ned. Spoorwegen en Red Band, Gebr.v.d Brink, Gebr. Min, Indiana, Van Poll-Suykerbuyk, Melkfabriek Het Anker, Suiker- en Kandijfabriek en Biggelaar. In totaal zorgden deze fabrieken voor vele arbeidsplaatsen. Bovendien waren het niet alleen de grote zaken en fabrieken die profiteerden van de werkgelegenheid. Ook de kleine middenstand had er profijt van, omdat de mensen een vast inkomen hadden. Wanneer iemand op 16-jarige leeftijd ging werken was hij verzekerd van werk tot aan zijn pensioen. Hij zit goed!

Het Werkgelegenheidsplan lag klaar. In 1971 had de multinational 1900 mensen in dienst. Philips was de populairste werkgever en meest sociale. Zo konden kinderen van werknemers financieel geholpen worden bij studies, bij ziekten en het zoeken naar woonruimten enz.

In 2008 deelde men nog enthousiast mee dat 90 procent van de omzet afkomstig is van groene producten. En het streven is nog naar meer en beter! Philips had een adoptieplan. Alle basisscholen gaven ze nieuwe energiezuinige tl-verlichting. Lichtmasten in het RBC-stadion, ze staan er nog! En heel belangrijk, in samenwerking met het Jan Tinbergen college het opzetten van een Technasium. Waarvan Philips natuurlijk ook later weer kon profiteren van degenen die afstudeerden. Dat was de achterliggende, logische gedachte. In 2012 zou men 25% minder energie verbruiken. We gaan ermee door, aldus! Maar de vraag die bij velen opkomt is dan “Wanneer, op wat voor wijze en waar?”. Bas Klawer, bestuurder Philips Lighting Roosendaal, vertelde het volgende in 2008: “Philips Roosendaal, het groene hart voor verlichtingsoplossingen!” Een spandoek, geplaatst tegen het hekken in de Zwaanhoefstraat, vermeld echter tijdens de demonstratie in augustus 2012 door werknemers heel wat anders, namelijk het volgende: “Bij Philips moet het werk vertrekken , en mogen de mensen verrekken!”. In juli 2013 zullen 90 mensen worden ontslagen. Op 31 december 2014 gaan 120 mensen hun baan verliezen. Tenslotte 31 december 2015 de laatste 150 werknemers. Philips eindigt in 2015 in Roosendaal zoals het begonnen is in 1948 met ca. 350 werknemers. Verder komen er nog zware jaren aan voor de ontslagenen, of die het staat te wachten. Of het allemaal nog niet genoeg is en als klap op de vuurpijl verneem ik dat bij Philips in Turnhout, België, van de ca. 1600 werknemers 218 mensen worden ontslagen. Dat doet de deur toch dicht! Waar eindigt ook dit? Toch zullen de mensen die hier wonen ooit de artikelen die Philips maakt, moeten kunnen betalen. We leven hier wel in ‘rijkdom’, maar rijkdom is vergankelijk!

Al met al vindt ik dit nou bepaald geen riante en lovende afsluiter van mijn verhaaltje! Een triest verhaal!