Menu

De Rooie Puc II

Het verhaal

Op het durp was hij het gezag, en met het gezag bedoel ik P.U.C. Verholen, de veldwachter, jachtopziener, wijkagent, verkeersregelaar etc, en ook nog vriend van de burgemeester, dacht hij. Alles wat mee ‘t gezag te maoken aar da gieng via deze polisie agent. Hij wies dan ok precies wat dat er op ‘t durp allemaol gaonde waar. Als hij ‘t nie van z’n eige wies dan kwamen ze ‘t em wel vertelle de smerlappe. De naom rooie kwaam door z’n voorkomme, ‘t waar ne rossige, vooral in de zomer as de zon scheen konde da goed zien. Nie alleen z’n haor waar dan rossig, maor ok zunne hele kop en zelfs z’n snor ok nog. Hij waar nie al te groot, stevig gebouwd vor zo,n klein manneke en de onderkaant van z’n kaokbene stonden nogal wa naor buite. Een opvallende verschijning ‘n bietje ne vierkaante, ondanks dat ie zo klein waar konde er nie gemakkelijk omheen. De naom puk aar tie aon z’n voornaomen te daanke namelijk Petrus Urbanus Cornelus afgekort PUC. Hij liet niks over zunne kaant gaon ‘t waar gelijk schrijve, ok de jong die wa uitgevrete are moesten s’woendagsmiddags strafregels komme schrijve. Orde en regel mot er zijn was zijn motto, vor alles en iedereen. Zo nou bende zo ‘n bietje op de oogte van onze dienstklopper, onze brigadier.

Kermis

Op de jaorlijkse kermis waar ‘n accordionist neergestreke om wa bij te verdiene. Eerst en vooral zal ik efkes vertelle waarom en wie dat da waar. Da waar Sjef Houtepen. Ik zal eerst is wa meer over ‘m vertelle zodat ge wit welke kaant we uit gaon. Jef aar in de bouw gewerkt as opperman, da waar nog in de tijd da ge iedere tas mee stene mee de leer naor bove moes draoge en dan ok nog tegelijkertijd de specie draaien en zorrege dat de kuip vol bleef. Op ne dag toen Sjef aon ‘t werk waar ie mee ne volle tas mee stene van de steiger gelaozerd en op zunne rug te recht gekomme. Toen waar de ellende begonne, werken in de bouw gieng nie mir en veul aanders kon hij nie. Sinds die tijd waar ‘t aarmoei troef thuis. Een kot vol jong en dan nog van de steun leve da waar ginne vetpot.

In de tijd dat de juin van ‘t veld kwaam moest dan ok iedereen in ‘t uisouwe die kon juine mee elleppe om de kop boven waoter te kunne ouwe. S’Woendagsmiddags wieren de jong die da konne op pad gestuurd om bij de wienkeliers ‘t ouw papier op te aole, da brocht dan temienste ok nog ‘n paor cente op. Buitespeule om te ravotte te repen of te voetballe waar er nie bij. Al wa pote aon z’n lijf aar moes mee ellepe. Een keer per week wier ons Mieke naor de slachter gestuurd om de kontjes van de worst en ‘t afsnijsel op te aole. De slachter wies ok wel da ze zo aarm waren als de mieren. Als Mieke binnenkwam hoefde ze ok niks te vraoge dan stond alles al gereed in ‘n papieren zakske. De slachter zee dan uit z’n eige al tot volgende week he Mieke. Da waar ‘t enigste vlees wa ze deur d’r nek krege. Op zaterdag wier alles en iedereen gewassen in de teil in de keuke, want ondaanks de aaremoei waren ze toch proper op d’r eige. Eerst ging moeder in de teil, dan voader en dan nog ‘s vijf jong. En allemaol in dazelfde waoter, aanders kostte da veuls te veul. Na de leste waar ‘t waoter gewoon blaauw geworre mee zo ‘n vuile grijze smurrieraand aon de binnenkaant van de teil. Dan wier ‘t waoter nog nie weggegooid want mee al die zeepreste waar da goei sop om de stoep te schure, waant proper waare ze, zelfs ‘t stoepke waar schoon. Ze aaren ok allemaol mar een stuks verschoning, da wier ok gewasse en tot de tijd da ‘t droog waar wieren ze mar aongekleed zonder ondergoed, totdat alles weer droog waar en dan konne ze ‘t wir aontrekke. Op bijval van de kerk hoefde ze ok nie te rekene want d’r gieng er ginne ene naor de kerk. Van ellende waren ze naor ‘n goeikoper uis gemotte. Een ouw krot maor ja ‘t kon nie aanders d’r zaat gin vlees mir op de botte. Toch aar Sjef ondaanks zunne aarmoei nog humor, hij had op ‘n groot bord geschilderd: Hier woont Sjef zonder brood en zonder honing in een onverklaarbaar bewoonde woning. En da bord was aon de straotkaant tegen de voorgevel gespijkerd zodat iedereen da leze kon. D’r was al eel wa om afgelache. Sjef zelluf aar van z’n vader accordeon leren speulen en da kon ie eel goed ‘t zaat zogezeet in z’n bloed, hij aar eel veul aanleg en veul ammezuur. Ok ‘t reparere van die dienge gieng ‘m goed af zodat hij daor nogal eens wa mee bij kon sprokkele.En zo waar Sjef neergestreke op ‘t durp van de PUC. Hij was dicht in de buurt van ‘t cafe gaon staon, waant de zatlappe die buite kwamen konne dikwijls goed geve. Ook hier had Sjef nog humor, hij had ‘n hoed op de grond gezet vor de fooien en tegen de muur ne witte stok mee rooie baandjes eromeen en aon die stok hing een honderiem mee ne halsbaand. Ok hier had hij weer ‘n bordje geschilderd met daarop de tekst:

Voor ne nieuwe geleide blindehond. Sjef stond zo al ‘n uurke te speule toen ‘t plaotselijk gezag er aon kwam. Jazeker PUC van Gaans in eige persoon. Hij liet z’n eige goed zien, ‘t blauw van zijn uniform stak prachtig af tegen ‘t rood van z’n kop. Toen hij voorbij Sjef liep bleef hij even staon, las de tekst op ‘t bord en liep verder. Na ‘n tiental meters bleef de PUC staon, hij wist niet wat er was maor er klopte iets niet bij diejen accordionist. Hij liep nog wa verder en draaide toen achteloos om, liep terug om da nog eens te bekijke en te leze, iets klopte er nie, mar in ene keer viel z’n sjou. Da klop nie wa dat daor staot zee hij tegen de accordionist. Ge schrijft daor over ne geleide blindehond, mar daor mot staon ne blinde geleidehond. Sjef waar gestopt mee speule, want praote en speule da gao nou eenmaol nie gelijk. D’r staon toch gin taolfoute in zee Sjef goed hard, zodat al ‘t volk ‘t kon ore. Da waar kore op de meule van de kermisgangers en er kwaam steeds meer volk bijstaon, eindelijk is iemand die ‘t tege de PUC op durfde te nemen en weerwoord te geve. Sjef voelde z’n eige hierdoor gesterkt en kreeg hierdoor steeds meer lef. Ne geleide blindehond is ‘n hond die iemand geleid in dit geval ne bliende zee Sjef. En ne blinde geleidehond is ne blind hond die door iemand wordt geleid. En zo zit da en nie aanders. Tegen deze logica of zoals ge wilt deze onlogica kon onze diender nie veul inbrenge. De omstaanders begonnen allemaol hartelijk te lache en de PUC waar totaol uit zunne doen, z’n kop wier steeds rooier en om z’n eige uit deze situatie te redde zee hij, gif me oew vergunning mar is. Sjef gieng in z’n binnenzak en overhandigde de vergunning. Da is ne visvergunning zee de diender, ik moet de vergunning hebbe om hier te moge speule zee de PUC. Dan motte daorom vraoge, volgens mij edde gij oewen dag nie vandaog zee Sjef. De PUC wier toen nog kwaoier en zee d’r is ter hier ene die z’n dag nie eet en da bend gij, want ge krijgt nou ‘n bekeuring omda ge ier staot te speule en zonder vergunning en da mag nou eenmaol nie Ge doe mar zee Sjef. De PUC schreef z’n bekeuring uit en zee tot slot en nou rap inpakke en ik wil oe hier nie mir zien. Da waar de eerste confrontaotie tussen Sjeffe en de PUC er zouen er nog veule volgen.

Achter het net gevist

Het was er mee Sjeffe nie veul beter op geworre, zunne rug bleef em veul parte speule zodat werke er nie mir in zaat. Ok mee den harmonica gieng da steeds moeilijker, den hele dag speule en op oe pote staon da gieng nie mir, zodat Sjef op ‘n krukske zaat om te speule. Alleen z’n vergunninge die waren in orde, daor konne ze em niks mee mir maoke. Om toch nog wa op de tafel te krijge gieng Sjef, als ‘t weer ‘t temienste toeliet, zo’n een a twee keer per week visse in de polder. Hij gieng dan pas in de namiddag weg, bleef tot diep in de aovond op ‘t waoter zodat ie in ‘t donker ok nog wa paolinge mee de peur te kon vange. Alleen al de pierazen vangen vor zunne peur kostte em al eel veul moeite, dikwijls moest hij aon z’n oudste zeun vraoge om te helpe mee piere wippen en om de peur aon te rijge. Het was zover, d’n dag zaag er veul belovend uit om wa vis te gaon vange. Alles waar klaor, z’n schaomele knapzak, wa visvoer, z’n peur, peurstok, hengels en niet te vergete zunne visakte. Ne peurvergunning aar Sjef nie, daor waar veuls te moeilijk aon te komme, maor da gaaf niks, waant peure dee de toch in ‘t donker vanachter de rietkraog. En as er controle kwaam dan snede gewoon oewen lijn deur en weg was de peur. Zo aar Sjef bij daglicht altijd zun peur in ‘n papiere zakske in zijn binnenzak zitte, ze zouen em nie vangen die zwijnhonde van de polisie. Pas as ‘t donker waar kwam ie te voorschijn om em aon z’n peurstok te binne. Als Sjef door de velde naor ‘t viswaoter fietste keek ie altijd goed wat er zoal op ‘t veld stond. Hij wies precies waor alles groeide en wanneer ‘t rijp waar. Da was makkelijk agge niks gevange aar dan konde in ‘t donker altij nog wa rode- of witte kolen, prei of erpels uitdoen, dan kwaamde tenmienste nie mee leeg aande thuis. Bij ‘t viswaoter aongekomme zette Sjef z’n fiets tegen ne knotwilg en begon alles over te laoje in ‘t bootje wat ie altijd van ‘n goeie vriend mocht lenen. ‘T waar nie veul bijzonders da bootje, ‘n vierkaant houte kiestje, mee veul pek en teer aon de buitekaant, maor jao ‘t bleef drijve en da waar voldoende. Het waar ‘n schitterende dag om te visse, het zaag er goed uit en op het waoter waren er meerdere bootjes, die dochten er waarschijnlijk ‘t zelfde uit als hij. Sjef aar z’n eige op zunne vaste stek geinstalleerd, alles uitgepakt en gaon visse. Ok de visse deje goed der best en nao ‘n paor uur zaten er al verschillende in ‘t net. In de verte klonk ‘n piepend geluid, nog een visser die ‘t waoter op kwaam mee zun bootje. Alleen moest ie maar es ‘n bietje waoter aon z’n roeispaone doen, want da piepe zou de vis mar verjaoge. Zo’n veertig meter van Sjef vandaon gieng dieen nieuwkommer tegen de rietkaant liggen. Sjef kende zowa alle vissers die daor kwame, mar de deze kende hij nie, of toch wel ?. De visser had voor de zon ‘n hoed op mee ne breje raand, zodat Sjef nie goed kon zien wie da waar. Alleen die kop onder die hoed, die breje kaoke, die vierkaante kop, Sjef twijfelde, mar in ene keer wies hij oe ‘t zaat. Sjef viste vrolijk verder en vanaf da moment iedere keer als Sjef ‘n viske vieng en in z’n net gooide zong hij er ‘n mooi liedje over, net zo haard dat die hoed mee dieen visser er onder ‘t goed kon ore.

Da liedje klonk zo: viske, viske, in ‘t waoter, kom mar bij Sjefke tietentaoter.

Nao ‘n paor uur kwaam dieen hoed aongeroeid, vlakbij gieng z’n hoed af en jawel or ‘t waar PUC Verholen in oogst eige persoon. Al die tijd aar hij op zijne manier vermomd alles en iedereen in de gaote zitte ouwe. In ‘t bijzonder Sjef omdat ie daor nog ‘n appeltje mee te schille aar nao de laotste kermis. Controle zee de rooie PUC. Wie zijn wij zee Sjef die z’n eige van de domme hield. Doar komde gij zo wel achter zij pucmans, laot mo eerst oe papiere mar is zien. Gelijk oversteke zee Sjef, gij de jouwe en ik de mijne, ge kunt wel van alles vertelle. Als ‘n goed ambtenaar liet de PUC zijn papieren zien. De papieren waren in orde daor was niks op aon te merke. En dan wil ik nou wel is in oew net kijke, want ik heb oe al zo veul ondermaotse vis zien vange dat ‘n bekeuring nie uit kan blijve. Zo agge wilt zee Sjef. Tergend langzaom haolde Sjef z’n leefnet naor boven. Mar hoe ver ‘t net ok boven kwam er was gin enkel viske te zien. Uitendelijk waar eel ‘t net boven waoter, mar gin ene vis in ‘t net. Hoe kan da nou nondeju zee de PUC, ik heb toch zelluf gezien da ge ondermaotse vis in oew net gooide. Da klopt elemaol zee Sjef. Sjef haolde nou eel ‘t net uit ‘t waoter keek door de bovenkaant en de bojem van ‘t net naar de PUC alleen er zaat ginne bojem in. Ik em nog nooit van m’n leve zo’n schoon schilderijke gezien zee Sjef. As door ‘n bliend aos gestoke zo reageerde de diender, hij briestte naor Sjeffe, gij zij nog nie van mijn af manneke da beloof ik oe, mijn daoge komme nog wel. Diejen dag hee Sjef gin vis mee naor uis kunne neme, alleen onderweg naor uis in ‘t donker nog wa prachtige kole afgesneje. ‘t Schouwke mot toch roke niewaor.

Informatie
  • Gepubliceerd:
    26 juni 2017
  • Auteur:
    Drieske Poppe
  • Periode:
    1960 - 1969
  • Trefwoorden:
    Dialect, Misdaad
  • Dit verhaal speelt zich af in:
    Roosendaal

Samen beleven we meer

Reacties op dit verhaal

Er zijn nog geen opmerkingen

Plaats zelf een reactie
over dit verhaal