Arme naaister

Het verhaal

Waar de Markt in mijn geboortestadje op zijn breedst was, liep tussen twee herenhuizen door een smal gangetje en aan het eind daarvan stond, zomaar achter die grote huizen, een klein arbeidershuisje. In dat huisje woonden de twee vrouwen van mijn herinnering: moeder en dochter.

De moeder zag er mager, zorgelijk en verbitterd uit, de dochter was blond en blank en had een lief en rustig gezicht. Deze jonge vrouw was doof, niet stokdoof, maar het was toch wel erg met haar gehoor. Zij verdiende de kost met naaien, wel een schrale kost. Heel wat keren ben ik in dat kleine, propere huisje geweest. Toen ik nog een kind was, bracht ik er verstelgoed van mijn moeder, en later toen ik getrouwd was, liet ik er voor onze eerste baby de lakentjes en sloopjes voor wieg en wagen maken. Aan de moeder legde ik uit hoe ik het wilde hebben, en zij wist het dan haar dochter wel duidelijk te maken. Ze waren blij als er iemand kwam, dat betekende wat afleiding en geld verdienen.

Als jong en zorgeloos meisje stond ik er helemaal niet bij stil hoe deze zo aan elkaar verknochte vrouwen leefden. Leden ze gebrek? Ik hoorde wel eens terloops van moeder dat ze arm waren en al zoveel hadden meegemaakt. Op mooie zomeravonden, en ook als er muziek gespeeld werd op de kiosk die midden op de Markt stond, dan stonden ze samen aan de straat en leunden tegen de pui van een huis. Ze zagen dan veel mensen passeren en maakten een praatje met deze en gene. Waren dit de enige piepkleine vreugden in hun leven?

Ik vertrok uit Roosendaal en hoorde jaren niets meer over hen, tot het vreselijke gebeurde: naarmate de moeder ouder werd, was ze steeds meer gaan tobben over wat er zou gebeuren met haar dochter, als zij zelf er niet meer zou zijn. Het tobben werd erger en erger en groeide uit tot een ware obsessie. Tijdens die groei naar totale ontreddering gebeurde iets wat voor hen verschrikkelijk was: ze moesten weg uit hun huisje. Weg uit de vertrouwde omgeving, die hen waarschijnlijk ook de meeste klanten leverde. Dat was de druppel die de emmer deed overlopen! De gemeente zegde hun alle steun toe en zou zoeken naar een geschikte andere woning. Het was allemaal toch te veel voor deze arme stakkers, en zeker voor de moeder die al zo ziek van geest was. Op de morgen dat iemand van de gemeente hun kwam vertellen dat er een geschikt huisje gevonden was, vond hij hun deur gesloten. Dat was heel vreemd, want ze waren altijd thuis. Een zolderraampje stond open en als bij intuitie zette hij een ladder tegen het huis en zag tot zijn ontzetting beiden aan een balk hangen.

Arme vrouwen toch. Hoe het drama zich heeft afgespeeld zal niemand ooit weten.

Foto: De muziekkiosk op De Roosendaalse Markt in 1930. Collectie: West-Brabants Archief.